Bij de CE-markering van een machine, een elektrisch apparaat, een drukvat, etc. is de risicobeoordeling het belangrijkste onderdeel van de CE-certificering. In de CE-richtlijnen en verordeningen die voor veel producten verplicht zijn, wordt de risicoanalyse expliciet genoemd, zoals bijvoorbeeld bij de laagspanningsrichtlijn.
Voor machines wordt de risicobeoordeling genoemd in bijlage 1 van de richtlijn. Voor het maken van de risicobeoordeling gebruik je in principe de NEN EN ISO 12100.
Vaak wordt tijdens het ontwerp van een product of installatie te weinig nagedacht over de gevaren en risico’s. De ontwerper moet tijdens of aan het einde van zijn/haar ontwerpproces zeker een risicobeoordeling gaan doen. Wellicht is het noodzakelijk om dan alsnog het ontwerp te gaan aanpassen. Helaas zien we in de praktijk maar al te vaak situaties waarbij risico’s beter al in het ontwerp hadden kunnen weggenomen.
Met de risicobeoordeling ga je op zoek naar gevaren en bijbehorende risico’s. voor het inschatten van de risico’s zijn diverse modellen beschikbaar, zoals de risicograaf, de hybride methode, etc. Deze modellen staan beschreven in de NPR-ISO/TR 14121-2. Daarna wordt het risico geëvalueerd. Met andere woorden, is het risico acceptabel. Hierbij kijken we waar mogelijk naar de huidige stand der techniek. Deze staat onder andere beschreven in de zogenaamde geharmoniseerde normen, zoals deze voor veel producten beschikbaar zijn. Overigens pas je ook altijd de geharmoniseerde normen toe voor het betreffende product, dus niet alleen voor bepaalde risico’s.
Voor het opsporen of identificeren van de gevaren kunnen we de lijst met voorbeelden gebruiken uit bijlage B van de NEN EN ISO 12100. Deze lijst is zeker niet volledig, dus het betekent dat de ontwerper ook zelf moet nadenken over gevaren, gevaarlijke situaties, etc.
De risicobeoordeling dient te worden opgenomen in het technische dossier van het product. Het is niet wettelijk verplicht om de risicobeoordeling mee te leveren met het product. Vanuit de gebruiker gezien kan het verstandig zijn om bij speciale producten af te spreken met de fabrikant om een deel of de gehele risicobeoordeling te verkrijgen. Dit moet dan tijdens de bestelling duidelijk worden aangegeven.
Zodra een machine of een product in de arbeidssfeer in gebruik wordt genomen, is de werkgever verplicht om een risico-inventarisatie en -evaluatie te maken. Dit is in feite ook een soort risicobeoordeling, alleen vindt deze niet meer plaats in de ontwerpfase.