Het beoordelen van mechanische apparatuur in ATEX zones is soms een lastige zaak. Toch kunnen we op voorhand al wat zaken op een rijtje zetten om deze beoordeling wat overzichtelijker en eenvoudiger te maken.
In eerste instantie is een inventarisatie noodzakelijk van de aanwezige mechanische apparatuur in de diverse gevarenzones en het bouwjaar van deze apparatuur.
Daarna moet worden bekeken of de mechanische apparatuur zelf middels een ontstekingsanalyse moet worden beoordeeld, of dat de fabrikant van de mechanische apparatuur al een ontstekingsanalyse heeft gemaakt. Dit laatste is dan te herkennen aan de Ex-markering op de apparatuur, welke voor mechanische apparaten met een bouwjaar na 2003 verplicht is.
Beoordelen van mechanische apparatuur in ATEX zones (bouwjaar voor 2003)
In het overzicht hieronder is te zien (samenvatting uit het ATEX vouwboekje, zie download), dat oude mechanische apparatuur (bouwjaar voor 2003) door de gebruiker zelf beoordeeld moet worden op basis van een ontstekingsanalyse.
Nieuwe mechanische apparatuur (bouwjaar na 2003) heeft een ATEX codering, de fabrikant heeft dan de ontstekingsanalyse gemaakt. De gebruiker moet enkel nagaan of het apparaat goed is geïnstalleerd en onderhouden. De gebruiksaanwijzing en de certificaten moeten worden geraadpleegd om te zien of de apparatuur goed is geïnstalleerd, voldoet aan de zoneclassificatie en of het juiste onderhoud wordt uitgevoerd.
Apparatuur met een bouwjaar voor 2003 moet door de gebruiker middels een ontstekingsanalyse zelf worden beoordeeld. Het is natuurlijk ook mogelijk om de oorspronkelijke fabrikant hiervoor te raadplegen. Er zijn een aantal normen waarin een dergelijke ontstekingsanalyse als voorbeeld is opgenomen, dat zijn:
- EN 15198: Methodiek voor de risicobeoordeling van niet-elektrisch materieel en onderdelen bedoeld voor plaatsen waar ontploffingsgevaar kan heersen.
- ISO 80079-36 / -37: Explosieve atmosferen – Deel 36: Niet-elektrische uitrusting voor gebruik in explosieve atmosferen / Deel 37: Niet-elektrische uitrusting voor gebruik in explosieve atmosferen – Niet-elektrisch beveiligingstype voor constructieveiligheid ‘c’, beheersing van ontstekingsbronnen ‘b’, onderdompeling in vloeistof ‘k.
Hoe maak je een ontstekingsanalyse?
Het maken van een ontstekingsanalyse voor oude apparatuur is voor zone 2 en 22 relatief eenvoudig. Conform “de geest van ATEX” mogen in zone 2 en 22 tijdens normaal functioneren van het apparaat geen ontstekingsbronnen aanwezig zijn. Dit is in de praktijk vaak ook niet het geval, met uitzondering van statische elektriciteit. Hier moet altijd goed op worden gelet, aangezien dit een ontstekingsbron is die juist bij normaal functioneren wel aanwezig kan zijn. Het aanwezig zijn van hete oppervlakken, mechanische vonken, etc. is bij normaal functioneren van apparatuur meestal uitzonderlijk.
Een ontstekingsanalyse voor zone 1 en 21 of 0 en 20 is een complexe zaak, omdat we dan ook rekening moeten houden met verwachte of abnormale storingen in een apparaat. Bij deze analyse kunnen we o.a. gebruik maken van de ISO 80079-36 / -37. Nu zal een inschatting moeten worden gemaakt welke storingen er allemaal mogelijk zijn en wanneer deze zich kunnen voordoen.
Op basis van bovengenoemde indeling kunt u in de praktijk alvast een selectie maken van apparatuur en zich daarna concentreren op de lastige situaties.
Op de foto zien we een gedeeltelijk gedemonteerde pomp in het kader van een ontstekingsanalyse van een magneetgekoppelde pomp tijdens de cursus ATEX Ex 016 ontstekingsanalyse. Om inzichtelijk te maken met welke aspecten we te maken te krijgen bij de ontstekingsanalyse gaan we na welke ontstekingsbronnen er mogelijk zijn en wanneer deze zich kunnen voordoen.
Een goed inzicht in de werking maakt het mogelijk om een juiste ontstekingsanalyse te maken. Dit betekent natuurlijk niet dat u in de praktijk alles moet los draaien!
Door te werken met bepaalde typicals kunt u in de praktijk doorgaans snel te werk gaan met de beoordeling van mechanische apparatuur.
Nieuwe ontstekingsbronnen na reparaties
Bij reparaties aan mechanische apparatuur moet altijd middels een ontstekingsanalyse worden nagegaan of er nieuwe ontstekingsbronnen mogelijk zijn. Bij substantiële wijzigingen is er sprake van een nieuw apparaat, dat eerst volgens ATEX gecertificeerd moet worden.
In onze training ATEX Ex 016 ontstekingsanalyse behandelen we bovengenoemde thema’s en maken we aan de hand van praktijkvoorbeelden diverse analyses. Meer info.